A6-2023 : Wat is wijsheid?
Moordrecht en Haastrecht
INLEIDING
Broeders en zusters, We zijn hier weer bij elkaar gekomen om de maaltijd van het rijk Gods te houden. Elke zondag is het weer feest In de kerk. Omdat we geloven en weten dat God de toekomst heeft. Maar we weten ook dat God onze medewerking daarbij vraagt. En daarbij is het niet genoeg de 10 geboden te onderhouden en de geboden van de kerk. De liefde vraagt nu eenmaal oneindig veel meer. In de eerste lezing zullen we ook horen dat iedere daad van de mens aan God bekend is. Het heeft geen zin voor hem verstoppertje te spelen. Laten we daarom eerst onze zonden belijden, onze bekeren tot de liefde om deze eucharistie goed te kunnen vieren.
INLEIDING OP EERSTE LEZING
Het boek Ecclesiasticus behoort tot de zogenaamde wijsheid boeken. Deze boeken komen In de bijbel na de wetboeken en geschiedenisboeken. De schrijver trekt zijn conclusies uit wet en geschiedenis. Dit stuk getuigt van veel levenservaring en een diep geloof. Ook het evangelie spreekt over een wet en praktijk.
PREEK
Wat is wijsheid?
Sommigen denken dat het slimheid is. Een populair programma op TV is momenteel “de slimste mens”. Ik heb het één keer gezien en kijk er nooit meer naar. Juist in die uitzending noemde die arrogante meneer van Rossum de kerk de grootste criminele organisatie in de wereld.
In dat programma gaat het meer om kennis dan om wijsheid. Het heet ook de kennisquiz.
Wat is wijsheid?
Sommigen denken dat dat geleerdheid is. Dat je wijs bent als je veel weet. Als je ergens je neus in gestoken hebt. Wijsneus zegt men dan.
Wie is wijs? Iemand die altijd een antwoord heeft? Zich uit alle moeilijkheden weet te praten en die al zijn fouten weet het goed te praten? Dat is het allebei niet.
Voor Jezus Sirach, de schrijver van het boek Ecclesiasticus, is wijsheid de kunst om te leven. Nog beter gezegd: de kunst om God welgevallig te leven.
Dat alles heeft te maken met de vrijheid van de mens. God heeft vuur en water voor ons neergezet en wij kunnen onze hand uitstrekken naar wat wij verkiezen: goed of kwaad, leven of dood. Wijsheid is leven en laten leven. Wijsheid is elkaar helpen om te leven.
Mensen kunnen elkaar soms het leven zo zuur maken:
Mensen achtervolgen soms elkaar met verwijten.
Mensen achtervolgen elkaar soms door kwaad spreken over iemand.
Mensen achtervolgen elkaar soms door anonieme telefoontjes.
Gescheiden mensen achtervolgen elkaar soms door bij de anderen in de buurt opvallend rond te spoken.
De jaloezie op het succes van de ander is vaak de drijfveer om een ander zwart te maken of uit te schelden.
Wijsheid is leven daar waar je staat en de ander laten leven waar die ander staat.
Kent u het verhaal van de Japanse steenhouwer? De hele dag moest hij stenen kappen uit de harde rots: Het was zwaar werk. Hij verdiende er weinig geld mee. Hij was zeer ontevreden. Er kwam een engel en hij mocht een wens doen en de engel zou die wens vervullen. Hij wenste rijk te zijn met een dure auto met chauffeur en op zelfde moment stond daar een dure auto met chauffeur voor hem klaar. Maar even later kwam er een koning langs in een gouden koets met paarden. Iedereen liep te hoop en keek naar de koning en juichte hem toe. Weer was de steenhouwer ontevreden en dacht: “was ik maar koning en had ik maar een gouden koets”. En op hetzelfde moment stond daar voor hem een gouden koets met 6 paarden ervoor. Hij stapt in en reed weg. Maar de zon scheen fel op zijn bol en weer was hij ontevreden. Hij keek naar die zon en dacht: “die is machtiger dan ik; die zon heeft macht over alle mensen. Was ik maar de zon. Op hetzelfde moment veranderde hij in de zon. En hij scheen op alle mensen en hij voelde zich machtig. Maar de aarde droogde op en de mensen begonnen te klagen omdat de oogst dreigde te mislukken. Toen kwam er een wolk voor de zon en het begon te regenen en de mensen juichten. De steenhouwer werd kwaad omdat die wolk zijn uitstraling verhinderde en hij dacht: was ik maar de wolk. Op hetzelfde moment was hij de wolk en hij gaf regen aan de aarde. Maar het bleef regenen en de rivieren stroomden over. Alles werd meegesleurd behalve een rots. En weer was de Japanse steenhouwer ontevreden. Hij wilde zo sterk zijn als die rots, onverwoestbaar. En op hetzelfde moment was hij die rots. Toen kwam er een steenkapper en hakte de rots weg. Hij voelde zich machteloos en dacht: was ik maar een steenhouwer; en op hetzelfde moment veranderde hij in een steenhouwer en hij was eindelijk gelukkig en tevreden.
Wijsheid is leven en laten leven. Jaloezie is daarmee in strijd.
Wijsheid is leven en laten leven.
Hoe kan het dat mensen als Poetin anderen opofferen voor een bepaalde ideologie? Voor macht, voor een stuk grond? Onschuldige mensen worden opgeofferd, mensen die net als hijzelf gebaard zijn in weeën, die jaren gevoed zijn in moederlijke zorg, die uniek zijn, onvervangbaar, mensen die geen ander bestaan hebben dan dat ene dat zij op dat moment hebben. Phil Bosmans, een Belgische priester, zegt het ook in zijn boekje “in liefde weer mens worden”: “Als voor jouw ideologie of voor jouw nieuwe maatschappij een onschuldige of een enkel kind moet sterven, dan vervloek ik je ideologie en walg ik van je maatschappij”. Einde citaat.
Gebouwen verwoesten is tot daaraan toe, want die kunnen herbouwd worden. Maar mensen die verwoest worden kun kunnen niet herbouwd worden. De mens is heilig, onschendbaar.
Woorden kunnen ook dodelijk zijn. Al kunnen die niet het lichaam van de ander doden, wel de geest van de ander. Daarom gaat Jezus daar zo fel tegen tekeer.
Daarom valt schelden en liegen voor Jezus onder de geboden van niet doden en geen valse eed doen. Leven is geen leven als het ten koste gaat van anderen.
Daarom gaat Jezus zo fel tekeer tegen uitlatingen die tegen de menselijke geest gericht zijn.
Gods geboden zijn erop gericht dat leven te beschermen. Daarom passen die geboden bij een wijs mens.
Wat is wijsheid? Laten we daar nog eens over nadenken.