DE SYNODE OVER HET GEZIN
Wat denkt de kerk over ongehuwd samenwonen? Kan de kerk het homohuwelijk goedkeuren? Kan de kerk echtscheiding erkennen? Mogen gescheiden of hertrouwde katholieken ter communie gaan?
Dit zijn vragen die bij veel katholieken leven.
In het Vaticaan is in oktober een bisschoppensynode gehouden over pastorale vragen rond het gezin. Merk op dat in voorgaande zin bewust gezet is: pastorale vragen. De leer over huwelijk en gezin is niet aan de orde gesteld. Een goed huwelijk van man en vrouw en een liefdevol gezin blijven onveranderd het ideaal waarnaar wij streven, gebaseerd op een uitspraak van Jezus over huwelijkstrouw (Mt.19,3-6; Mc.10,6-9), waarin wij Gods bedoeling met de mens en de wereld zien. Er is op de synode wel gesproken over de vraag hoe we pastoraal kunnen omgaan met mensen die dit ideaal in hun leven niet (hebben) kunnen realiseren.
Daarin zit dan ook het nieuwe van deze synode en van paus Franciscus: hij durft netelige kwesties te bespreken en de synode durft inderdaad een nieuw geluid te laten horen waar het gaat om acceptatie, respect en zelfs waardering voor mensen die niet aan het ideaalbeeld voldoen. En terecht: want wie van ons is volmaakt zoals onze hemelse Vader volmaakt is? (Mt.5,48). Toch houdt God van ieder van ons, met al onze menselijke beperkingen en onvolkomenheden. En dat laat de synode nu eens duidelijk zien. Er is zeker sprake van een koerswisseling: in plaats van gebreken te noemen en te veroordelen, willen de bisschoppen luisteren, de dialoog aangaan, respect tonen en de positieve kanten zien van alle mensen van goede wil.
Omdat nieuws- en krantenberichten vaak gekleurd zijn door de bril van de verslaggever, heb ik de originele tekst van het eindrapport van de synode op internet opgezocht en enkele paragrafen laten vertalen (door J.G. Spruijt) zodat we zelf kunnen lezen wat de synode gezegd heeft over heikele punten. (opschriften en cursieve woorden door mij toegevoegd voor de leesbaarheid). Over elke paragraaf is door de 183 aanwezige bisschoppen gestemd. Hoewel alle paragrafen een meerderheid vóór-stemmen had, werd de tekst pas als aangenomen beschouwd bij een tweederde meerderheid van stemmen. Daarom vermeld ik bij nummers de stemverhouding [ voor/tegen ].
Over ongehuwd samenwonenden en burgerlijk gehuwden zonder kerkelijk huwelijk:
Nr. 41……. Het is belangrijk om met deze personen in gesprek te treden ……. Een nieuwe gevoeligheid van de hedendaagse pastoraal bestaat erin de positieve elementen te zien die er zijn in het burgerlijk huwelijk en, ….., in het samenwonen. [ 125/54 ]
Over nietigverklaring van een huwelijk (echtscheiding kent de kerkelijke leer niet)
Nr 48. Een groot aantal (bisschoppen) heeft benadrukt, dat het noodzakelijk is om de procedures voor de nietigverklaring (van een kerkelijk huwelijk) meer toegankelijk en mogelijkerwijs gratis te maken. [ 143/35 ]
Over ter communie gaan van hertrouwden *
Nr. 52 Er is nagedacht over de mogelijkheid dat gescheiden personen die opnieuw zijn getrouwd de Eucharistie (communie) ontvangen. Verscheidene (bisschoppen) hebben zich uitgesproken ten gunste van de geldende discipline (niet toelaten), …… Anderen hebben zich uitgesproken voor een toelating tot de Eucharistische maaltijd die wordt bepaald door bijzondere omstandigheden en nauwkeurige voorwaarden, vooral wanneer er sprake is van onomkeerbare situaties die te maken hebben met morele verplichtingen jegens kinderen die anders onterecht veel zouden moeten lijden. ….. [104/74]
* Een groot misverstand is dat gescheiden mensen niet ter communie zouden mogen gaan. Het beletsel is het hertrouwen, omdat hertrouwen het eerste huwelijk definitief verbreekt. Echtscheiding is niet altijd een vrije keus, maar kan in bepaalde omstandigheden noodzakelijk zijn ter wille van de partners zelf of de kinderen.
Over personen met een homoseksuele gerichtheid
Nr. 55 Sommige gezinnen leven met de ervaring dat iemand onder hen een homoseksuele geaardheid heeft. …. “Er is geen enkele reden om de homoseksuele relaties te vergelijken met of gelijk te stellen aan het plan van God met het huwelijk en het gezin”. Toch dienen personen met een homoseksuele geaardheid met respect en eerbied ontvangen te worden. “Iedere smet van onrechtvaardige discriminatie van hen dient te worden vermeden” (Congregatie van de Geloofsleer).[118/62]
Over een aantal punten wordt in een volgende synode in 2015 verder gepraat omdat er verdeelde meningen over waren. Het is in ieder geval een zegen en een hoopvolle ontwikkeling dat er over deze kwesties openlijk gedebatteerd kan worden en de kerkelijke leiding niet meer veroordelend spreekt over mensen die niet helemaal volgens de kerkelijk moraal leven.
Pastor W. Kuipers