KERSTPREEK 2015
Mensen van goede wil,
We zijn hier allemaal samengekomen om kerstmis te vieren. Een goede keuze, want in de kerk horen we waar het echt met kerstmis om gaat. Niet om lekker eten, niet om een midwinterfeest. Het is feest, want God is mens geworden om ons te verlossen van kwaad en zonde. Hij is op aarde gekomen om vrede te brengen. Dat is een goede reden om feest te vieren. Daarom zijn we naar de kerk gekomen. We verwachten hier mooie kerstliederen over vrede, liefde, geluk, hoop op een betere wereld.
Veel kerstliederen gaan romantisch over een lief kindje: “Stille nacht, heilige nacht … lieflijk kindje met goud in het haar”, “De herdertjes lagen bij nachte … een straal uit hun ogen viel op het kindeke teer”, “Nu zijt wellekome, Jezus lieve Heer”. We zoeken allemaal de romantiek, de vreugde, de verwondering, de gezelligheid van een huiselijk kerstfeest in het kille, winderige Holland.
Zo ben ik ook: mijn kerstfeest is niet compleet zonder kaarsjes, kerstdiner en romantische kerstliederen.
Maar één kerstlied, een kinderliedje (dat niet in deze viering gezongen wordt) heeft mij dit jaar getroffen : “Er is een kindeke geboren op aard”. Dat is eigenlijk helemaal geen romantisch kerstlied. Want in dat liedje worden we uit onze dromen wakker geschut en naar de realiteit van dit jaar gebracht. “ ’t Kwam op de aarde en het had er geen huis, ’t kwam op de aarde en ’t droeg al zijn kruis”. Voor Jozef en Maria was er geen vrolijk kerstfeest, geen warme kraamkamer met een wiegje met babyfoon en digitale muziekdoosjes en rammelaartjes. Geen nieuwe warme kleertjes met beertjes of inimini’s er op. Het werd in doeken gewikkeld, in een voerbak gelegd en verwarmd door een os en een ezel in een donkere vieze schapenstal, vol met keutels, spinnenwebben en vleermuizen.
Het doet mij denken aan de krantenfoto in september van dat vluchtelingenkind dat dood op het strand ligt. Het kerstverhaal houdt deze nacht op bij het bezoek van de herders in de stal, zwervers, analfabeten, armen. En op 6 januari horen we als we nog een keer in de kerk komen het verhaal van de drie koningen die goud, wierook en mirre aanbieden. Maar weten we nog wat er daarna gebeurde? Jozef werd in een droom gewaarschuwd voor Herodes en moest met het kind en zijn moeder vluchten naar Egypte. Deze kerstkaart (even uitvergroot) is wel heel actueel: de heilige familie als vluchtelingen, als asielzoekers. Nu zijt wellekome? Nee, ze waren helemaal niet welkom. Er was voor hen geen plaats in de herberg. Betlehem was overbevolkt en overspoeld met reizigers. Geen plaats meer in de herberg. “Vol is vol”, hoor ik zeggen.
Enkele feiten rond de vluchtelingen dit jaar: van de 20 miljoen Syriers zijn er 8 miljoen in Syrie zelf gevlucht naar veiliger gebieden. 8 Miljoen anderen moeten ze opvangen. Dat is 1 op 1. 4 Miljoen zijn het land uit gevlucht naar Turkije, Libanon en Jordanie. In die laatste 2 landen is 1 op de 3 inwoners nu vreemdeling. In Nederland zijn er dit jaar van alle landen totaal 35.000 gekomen. Dat is 1 vluchteling op de 500 Nederlanders. Kunnen 500 welvarende inwoners van Nederland niet één vluchteling opvangen? Gelukkig wel: in de meeste plaatsen zoals Lansingerland en Pijnacker/Nootdorp stonden er talloze vrijwilligers klaar om 3 of 6 dagen noodopvang voor asielzoekers te verzorgen.
Het is voor ons moeilijk in te voelen wat het is om je huis, je familie, je baan, je geboortestreek en al je bezittingen achter te moeten laten om naar een land te vluchten waar je de taal en cultuur niet kent. Een onzekere toekomst. Ze weten niet waar ze terechtkomen, als ze de vlucht al overleven. Het enige wat deze mensen verlangen is veiligheid, vrede, leven zonder angst en haat. Zij zijn als een pasgeboren kind: helemaal afhankelijk van de liefde, de gastvrijheid, de hulpvaardigheid van anderen. Elk kind wil met liefde, warmte en geborgenheid door ouders ontvangen worden.
Dat verlangen van een kind blijft leven diep in het hart van elke mens. Ook van de volwassene, die een taal geleerd heeft, die zijn eigen eten kan koken, die kan werken voor zijn geld, die een eigen huis, auto en computer heeft, die van geen enkel medemens meer afhankelijk is.
Hoe kunnen we voorkomen dat asielzoekers in de toekomst gewelddadig worden en ons gaan haten? Hoe kunnen we er voor zorgen dat ze onze samenleving juist kunnen verrijken met hun levenservaring en hun cultuur waarin er bijvoorbeeld veel minder eenzaamheid is en veel meer solidariteit, en zorg voor de ouderen? Ik las in de krant over een project met de titel “Vluchtelingenmaatje”. Ik heb de foto uitgeknipt en: een jong gezin die 2 Syrische vluchtelingen heeft uitgenodigd om bij hen thuis te komen eten. Tussen deze mensen is er echt menselijk contact tot stand gekomen. Deze twee asielzoekers kunnen niet anders dan zich welkom voelen in Nederland. Ik kan me niet indenken dat deze twee asielzoekers ooit nog terrorist zullen worden.
Jezus werd niet thuis geboren, maar in het verre Bethlehem, in zeer armoedige omstandigheden. En Hij moest vluchten naar het buitenland. Later in zijn leven zou Hij zeggen: “Bij het laatste oordeel zal ik plaats nemen op mijn troon van Glorie. Dan zal Ik tot de rechtvaardigen zeggen: “Ik was een vreemdeling en jullie hebben me opgenomen”. De rechtvaardigen zullen antwoorden: “Wanneer zagen wij u dan als vreemdeling?” En ik zal antwoorden: “wat je voor de minste der mijnen hebt gedaan, dat heb je voor Mij gedaan”.
“Nu zijt wellekome, Jezus lieve Heer.” Als we dat zingen, bedenken we dan dat Hij nu tot ons komt in de gedaante van de asielzoekers, de vreemdelingen, de mensen met een ander karakter dan wij, in mensen met een andere mening, in mensen met andere leefgewoonten, in mensen met een andere mentaliteit, in mensen die wij vreemd vinden, in mensen die we zelf niet gekozen hebben als collega’s, als buren, als leden van dezelfde sportclub of vereniging. Maar Jezus komt in iedere mens tot ons die verlangt naar acceptatie, ieder mens die wil leven, die er naar verlangt als gelijkwaardige medemens gezien te worden.
Als we open staan voor iedere mens die God ons op ons levenspad laat ontmoeten, dan zal er vrede komen op aarde, dan zal er een einde komen aan terreur, geweld, criminaliteit en haat.
Er is een kindeke geboren op aard en ’t kwam op de aarde voor ons allemaal …. allemaal … allemaal ……
Dat mogen we vieren met een heel groot feest.