Wat zegt de paus over zegening van paren van hetzelfde geslacht of paren die zonder (geldig sacramenteel) huwelijk samenleven?
Met vooral nieuwsgierigheid en de nodige scepsis heb ik de nieuwsberichten over het zegenen van LeHoBiTriërs (toch makkelijker uit te spreken dan LHBTI+ers) gevolgd. Nieuwsgierigheid omdat ik als kerkelijk ambtsdrager loyaal wil zijn aan de kerkelijke leer en moraal en anderzijds toch een pastorale houding wil aannemen tegenover mensen voor wie het ideaal van een christelijk huwelijk niet weggelegd is.
Met de nodige scepsis, omdat ik met overtuiging volledig achter de huwelijksmoraal en de seksuele moraal van de katholieke kerk sta en zo vaak ervaren heb dat de media kerkelijke uitspraken ongenuanceerd en zelfs gekarikaturiseerd op de voorpagina’s van de kranten en in het nieuws brengen.
In de verklaring Fiducia supplicans* legt de paus uit waarom en in welke omstandigheden een zegening van mensen, die niet in een kerkelijk geldig huwelijk samenleven, mogelijk is en wat de bedoeling daarvan is.
De belangrijkste boodschap van het document is dat mensen bevestigd willen zien dat God van hen houdt en dat mensen de hulp van God zoeken in hun verlangen naar vrede, gezondheid, een geest van geduld, kracht en wijsheid om naar het evangelie te kunnen leven. Ook mensen met een andere geaardheid of een onkerkelijke samenlevingsvorm hebben dat verlangen. Ook zij willen God danken voor ontvangen genade, voor voorspoed, voor vriendschap, menselijke nabijheid en geluk. Met een zegen kan de kerk die verlangens bevestigen.
De paus benadrukt dat die zegen altijd gegeven moet worden, onvoorwaardelijk. Ook gevangenen of mensen die verslaafd zijn en zich zondig weten kunnen om de hulp van God vragen en de kerk mag dat niet weigeren. Door een zegen bevestigt de priester, een vertegenwoordiger van de geloofsgemeenschap of de ouder van een kind de liefde van God voor iedere persoon, ook voor de zondaar. Want zondaars zijn we allemaal en juist voor de zwakke mens in Christus op aarde gekomen.
De zegen is niet alleen voor volmaakte christenen, die misschien nooit in de moeilijkheden omstandigheden zijn gekomen, omstandigheden die anderen op ‘het verkeerde pad’ gebracht hebben van bijvoorbeeld verslaving of echtbreuk.
Een zegen is een positieve boodschap van troost en bemoediging. Het is “een uitdrukking van Gods barmhartigheid, een omhelzing van God en van het moederschap van de kerk”.
Wel zegt het document herhaaldelijk en voortdurend dat een zegen van paren die niet in een kerkrechtelijk erkend huwelijk leven, (dus ook niet-kerkelijk-getrouwde en burgerlijk hertrouwde [echt-]paren) niet de erkenning is en kan en mag zijn van alternatieve samenlevingsvormen.
Daarom moet een zegen, zowel in de context als in de vorm en bewoording niet de schijn wekken een huwelijk tot stand te brengen. Dus geen kerkelijke zegen aansluitend aan een burgerlijk ‘huwelijk’ van mensen van hetzelfde geslacht of van gescheiden mensen die hertrouwen zonder kerkelijke instemming. Een zegen mag geen verwarring brengen over de kerkelijke leer over het monogame huwelijk of aanstoot geven. Een zegen mag dus niet in een vast ritueel vorm krijgen. En de priester die de zegen geeft mag dat niet in een officiële liturgische plechtigheid doen met liturgische kleding die toch de indruk zouden wekken dat de relatie gelijkwaardig is aan het huwelijk van man en vrouw.
Dit document heeft mij duidelijkheid gegeven over de waarde van zegeningen in het algemeen en de zegening van twee mensen van hetzelfde geslacht in het bijzonder. Het gaat om bevestiging van de liefde die God voor iedere mens heeft. Het huwelijk tussen man en vrouw blijft in Gods scheppingsplan van de hoogste waarde, maar elke vorm van vriendschap en menselijke nabijheid onder twee of meer mensen is een genade van God om Hem voor te danken en te zegenen.