PREEK ALERHEILIGEN 2015
Heiligen zijn mensen die in de voetsporen van Jezus zijn getreden. We denken daarbij snel aan pausen, zusters, paters, priesters. Maar er zijn ook duizenden gewone mensen heilig.
Vormselvoorbereiding: opdracht iemand te noemen die je bewondert.
Sommige kinderen noemden hun eigen ouders omdat zij alles voor hun kinderen over hebben.
Dat trof mij omdat ik mijn eigen moeder ook als een heilige beschouw. Ze is al lang overleden, maar ze was geboren op dit hoogfeest van Allerheiligen, 1 november.
Essentieel om heilig oftewel heilzaam te worden is dat we onze zonden bekennen en elke dag opnieuw beginnen met ons streven naar heiligheid. Heiligen gingen toch regelmatig biechten in hun leven. Laten we daarom nu een ogenblik stil zijn om ons eigen doen en laten, spreken en denken te onderzoeken en onze schuld te belijden.
Bij heiligen kun je denken aan bijzondere mensen uit het verleden zoals Maria, Franciscus, Antonius, Teresia van Avila, Don Bosco, pater Titus Brandsma, Sint Maarten, Sint Nicolaas, Moeder Teresa, mensen die al in de hemel zijn, aan Louis en Marie-Azélie Martin. Zij waren de ouders van de heilige Theresia van Lisieux. Zij zijn door de paus tijdens de synode over het gezin heilig verklaard en zijn het eerste echtpaar dat samen heilig verklaard is.
Maar bij heiligen kunnen we ook denken aan mensen dichtbij.
Paulus noemt in zijn brieven alle levende christenen heiligen. Niet omdat ze volmaakt leven, maar omdat ze de heilzame leer van Jezus tot richtsnoer van hun leven hebben gemaakt. Omdat ze heil willen brengen aan hun medemensen. Omdat ze in de voetsporen van Jezus willen treden.
Men vroeg Moeder Teresa eens: “Hoe vindt u het dat men u een levende heilige noemt?” Dan antwoordde ze: “Heiligheid is geen voorrecht voor enkelingen, maar een plicht voor ons allen”.
Heiligheid is niet iets dat we individueel moeten nastreven. We moeten er samen naar streven. De kerk is een familie van Gods kinderen. Dat zegt Johannes ook in zijn eerste brief die we hoorden in de 1e lezing: “Wij worden kinderen van God genoemd, en dat zijn we ook.”
Dat kwam ook tot uiting in de gezinssynode die de afgelopen weken in Rome is gehouden. Daar waren niet alleen bisschoppen met de paus bijeen, maar ook gezinnen uit diverse landen, ook een gezin uit Nederland. Gezinnen die in de voetsporen van Jezus willen treden. Zij hebben ook allemaal een toespraak mogen houden op die synode.
Deze paus is sterk voor een synodale katholieke kerk. Een synodale kerk is een soort familiaire kerk, een kerk als een gezin. Hij zei zelf: “Een synodale kerk is een luisterende kerk waarin gelovigen, de bisschoppen en de paus zelf naar elkaar luisteren en samen luisteren naar de Heilige Geest”. (Zie KN43 van 23 okt.p8)
De gezinssynode in Rome is net afgesloten. De paus zei in zijn slottoespraak onder andere
“De synode ging erover iedereen aan te sporen het belang … van het gezin te waarderen, …… als de fundamentele basis van de samenleving en het menselijk leven.
Ze ging over luisteren naar ….. de gezinnen ….., die naar Rome kwamen met de lasten en de hoop, de rijkdommen en de uitdagingen van gezinnen in deze wereld ……
Ze ging over getuigenis afleggen voor iedereen dat … het Evangelie een vitale bron van … nieuwheid blijft, tegen allen die haar zouden ‘indoctrineren’ in dode stenen om naar elkaar te werpen.”
Een moeilijke zin. Maar er zit een zeer goede gedachte in: namelijk dat we het evangelie niet moeten gebruiken om mensen te veroordelen die iets verkeerds gedaan hebben, bijvoorbeeld ontrouw geweest zijn, overspel hebben gepleegd, liefdeloos geweest zijn. Ook de kerk wil geen mensen veroordelen, uitsluiten of achterstellen. Het evangelie is geen steen om anderen te stenigen, geen stok om anderen te slaan, geen wetboek van strafrecht, maar een richtsnoer voor de gelovige zelf die het leest.
Dat blijkt ook uit de volgende regel:
“De synode ging over het bloot leggen van de gesloten harten die zich vaak verbergen … achter de leer van de Kerk …., om ….. met superioriteit en oppervlakkigheid …. gewonde gezinnen te veroordelen.”
Hier neemt de paus duidelijk stelling voor pastoraal medeleven met gebroken huwelijken en gezinnen en toelating van hertrouwde mensen tot de communie. Zij blijven volwaardige leden van de kerkgemeenschap, mogen rekenen op gelijke behandeling en kunnen in onze kerk actief blijven.
In de synodebesluiten staat dat deelname aan de communie door hertrouwde mensen niet door algemene regels bepaald mag worden, maar een kwestie van het persoonlijk geweten is in gesprek met een geestelijke.
“De synode ging over het duidelijk maken dat de Kerk een Kerk is van de armen van geest en van zondaars die vergeving zoeken, niet eenvoudigweg van de rechtvaardigen en de heiligen, maar veeleer van diegenen die rechtvaardig en heilig zijn, juist als zij voelen zich arme zondaars. …”
Deze uitspraak sluit mooi aan bij het evangelie van vandaag waarin Jezus de eenvoudige mensen zalig prijst. De zaligsprekingen geven aan wie in de voetsporen van Jezus gaan.
“Wij wilden deze synode ervaren in de context van het Jaar van Barmhartigheid dat de Kerk geroepen is te vieren.
Beste broeders,
De synode-ervaring heeft ons ook beter doen beseffen dat de ware verdedigers van het geloof niet diegenen zijn die de letter ervan hooghouden, maar de geest; geen ideeën maar mensen; geen formules maar het gratuite van Gods liefde en vergeving. Dit wil op geen enkele manier geringschattend doen over het belang van formules, wetten en goddelijke geboden, maar veeleer de grootheid van de ware God verheerlijken, die ons niet behandelt volgens onze verdiensten of zelfs volgens onze werken maar alleen volgens de grenzeloze gulheid van zijn barmhartigheid.
…………
De eerste taak van de Kerk is niet veroordelingen … over te leveren, maar om Gods barmhartigheid te verkondigen, en alle mensen naar de redding in de Heer te voeren.
… God, in Christus, laat zien dat hij oneindig goed is… God is goed. Niet alleen in zichzelf; God is goed voor ons. Hij houdt van ons, Hij zoekt ons op, Hij denkt aan ons, Hij kent ons, Hij raakt onze harten en Hij wacht op ons. Hij zal, zogezegd, verheugd zijn op de dag dat wij terugkeren en zeggen: ‘Heer, in uw goedheid, vergeef mij. Zo wordt ons berouw Gods vreugde.”
Christen zijn is dus niet op de eerste plaats een aantal regels onderhouden, maar een persoon volgen. Leven vanuit Jezus en zijn Geest. In zijn voetsporen treden.
Het valt niet altijd mee Jezus te volgen. We dwalen wel eens af, we haken wel eens af, als een klein kind dat vader of moeder niet kan bijhouden met zijn korte beentjes, of dat onderweg afgeleid wordt door leuke dingen die hij om zich heen ziet. Maar Jezus blijft dan net als een oplettende vader of moeder staan, wacht of roept ons terug om bij Hem te blijven.